خواب خوب بر سلامت ذهني و جسمي انسان بسيار مؤثر است. فردي که به صورت طولاني مدت از کمبود خواب (Insomnia) رنج مي برد، ممکن است به بعضي از مشکلات رواني دچار شده و به مراقبت هاي بيشتري نياز پيدا کند. خواب نه تنها بر سلامت جسمي و روحي انسان تأثير مي گذارد بلکه متقابلاً از شرايط جسمي و روحي انسان و عوامل محيطي تأثير مي پذيرد. بعضي از عوامل انساني و محيطي که بر خواب تأثير مي گذارند، عبارت اند از: کهنسالي - عوامل رواني - عادات و شيوه زندگي - تغييرات متوالي و نامنظم ساعات خواب - عوامل محيطي - عوامل جسماني و داروها.

بعضي از عوارض بي خوابي عبارتند از:

·         به‌خواب رفتن در طول روز

·         احساس خستگي

·         کاهش تمرکز

·         مشکلات حافظه

·         مشکل در تصميم گيري

·         تحريک پذيري

·         کاهش تحمل ناکامي

·         افزايش خطر حوادث و تصادفات

برخي تاثيرات مهم خواب بر سلامت  را مي توان به شيوه ذيل خلاصه کرد:

1- اثر بر يادگيري و حافظه؛ خواب به مغز کمک مي کند اطلاعات جديد را از طريق فرآيندي به نام «تثبيت خاطره» ثبت کند. عملکرد در برخي کارهاي فکري با ميزان خواب REM (دوره اي از خواب که با حرکت سريع چشم يا با رويا ديدن همراه است) در فرد مرتبط است و افراد پس از يک خواب خوب،  شيوه هاي خلاقانه تر و خردمندانه تري را ارائه مي دهند.

2- اثر بر سوخت و ساز و وزن؛ اينکه ازدياد وزن بر خواب تاثير منفي دارد، نشان داده شده است و لي رابطه عکس آن نيز صادق است. بطوريکه محروميت مزمن از خواب، ممکن است از طريق تغيير دادن سوخت و ساز بدن، باعث اضافه وزن شود. کمبود خواب همچنين سطح «لپتين» -هورمون مهار اشتها- را مي کاهد و بر ميزان «گرلين» - هورمون تحريک اشتها – مي افزايد.

3- ايمني فردي؛ کمبود خواب بر ميزان هوشياري افراد در حين کار اثر گذاشته و مي تواند باعث بروز خطا و اشتباه در کار و بروز حوادث مختلف گردد.

4- خلق و خو و کيفيت زندگي؛ کمبود خواب مي تواند به بروز علايمي جون تحريک پذيري، بي قراري، ناتواني در تمرکز و کج خلقي منجر شود که بيانگر وجود مشکلات رواني مانند اضطراب و افسردگي هستند.

5- سلامت قلب و عروق؛ خواب بر مواردي چون ازدياد فشار خون و افزايش سطح برخي هورمونها، اختلالات ريتم قلب، افزايش التهاب و ديابت نوع دو همراه است.

6- دفاع از بدن، پيشگيري از سرطان؛ محروميت از خواب، کارکرد ايمني را تغيير مي دهد و از جمله فعاليت سلولهاي ايمني کشنده عوامل مهاجم را مي کاهد.