پزشک عموميتغذيه و رژيمدرمانيساير طب هاي مکملطب سالمندطب سنتي ايرانيطب سوزنيهومئوپاتي
پوستارتوپديبيماريهاي داخليبيماريهاي عفونيبيماريهاي قلب و عروقبيماريهاي مغز و اعصاببيهوشيپاتولوژيپرتودرمانيپزشکي قانونيپزشکي هسته ايپزشکي ورزشيتغذيهجراح کليه مجاري ادراري جراحي عموميجراحي فک وصورتجراحي مغزواعصابچشم پزشکيداروسازي (فارماکولوژي)راديولوژيروانپزشکيروانشناسي بالينيروماتولوژيريهزنان و زايمانطب اورژانسطب فيزيکي و توانبخشيقلب و عروقگوش و حلق و بينيکودکان
آلرژي و ايمنولوژياطفالبيماري هاي رماتيسميبيماريهاي قلب و عروقجراحى پستانجراحي پلاستيک ترميميجراحي توراکس(قفسه سينه)جراحي عروقجراحي قلب وعروقخون و سرطان بالغين روانپزشک کودک،نوجوانروماتولوژيريهطب نوزادانغدد درون ريز و متابوليسم فوق تخصص ارتوپديگوارش و کبد بالغين مراقبتهاي ويژه ICUنفرولوژي (کليه)کليه و فشار خونکودکان - روانپزشکيکودکان - آلرژيکودکان - جراحيکودکان - خون وسرطانکودکان - روماتولوژيکودکان - ريهکودکان - عفونيکودکان - غددکودکان - قلبکودکان - گوارشکودکان - مغزواعصابکودکان - نفرولوژي(کليه)کودکان-ارتوپدي
دندانپزشک عموميارتودانتيکس بيماري هاي دهان، فک و صورت پاتولوژي دهان و فک و صورتپروتزهاي دنداني جراحي دهان و فک و صورتجراحي لثه (پريودانتيکس)درمان ريشه (اندودانتيکس)دندانپزشکي ترميميدندانپزشکي کودکانراديولوژي دندان وفک و صورت
مفصل اصلي شانه بين سر استخوان بازو و قسمت مفصلي استخوان کتف (گلنوئيد ) است. سر بازو گرد و کروي شکل است وسطح مفصلي گلنوئيد مثل نعلبکي و کمي گود است. يک لبه برجسته از بافت سفت ولي نه استخواني به نام لبروم (Labrum) دور تا دور گلنوئيد مي چسبد و آنرا عميق تر مي کند که مفصل شانه کمتر دربرود. کپسول مفصلي شانه از يک طرف دورتادور سر بازو را در بر مي گيرد و از طرف ديگر به لبروم روي گلنوئيد وصل ميشود. معمولاً دفعه اولي که شانه در مي رود، لبروم از لبه استخواني گلنوئيد کنده (به نام ضايعه بانکارتBankart Lesion )ميشود، کپسول مفصلي هم ممکن است پاره شود و گاهي هم لبروم با قطعه اي از استخوان گلنوئيد کنده ميشود. اين ضايعات ممکن است التيام پيدا نکنند و حمايت آنها از جلوي سر بازو برداشته شود و در نتيجه دررفتگي مکرر رخ دهد. قريب به اتفاق دررفتگيهاي شانه (حدود 97 درصد)، چه براي بار اول و چه حالت مکرر آن از نوع قدامي است، يعني سر استخوان بازو از مفصل شانه بيرون ميآيد و به سمت جلوي سينه جابجا ميشود. درموارد بسيار کمي نوع خلفي رخ ميدهد که سر استخوان بازو به طرف عقب ميرود؛ و در موارد اندکي هم ممکن است بيمار شلي مفصلي بسيار شديد داشته باشد و در رفتگي شانه او هر بار به جهات مختلف باشد، که به اين حالت "ناپايداري چند جهتي شانه"گفته ميشود. گاهي شانه کامل در نميرود و نيمه دررفتگي ايجاد مي شود و خودبخود جا مي رود، به نام نيمه دررفتگي مکرر .اين بيماران معمولاً وقتي دست خود را زياد به بالا و عقب ميبرند (پرس سينه يا بدمينتون)، شانه ناگهان قفل ميکند و بيمار آنرا به آرامي تکان ميدهد و آزاد ميکند. در حقيقت سر شانه تا لبه گلونوئيد ميرسد ولي کامل از مفصل بيرون نميآيد. اين حالت هم مثل موارد دررفتگي کامل مهم است و اصولاً جراحي لازم دارد و اگر درمان نشود معمولاً پس از مدتي به دررفتگي کامل تبديل ميشود و حتي اگر به دررفتگي کامل هم تبديل نشود، عوارضي مثل دررفتگي کامل بدنبال دارد.
علل دررفتگي مکرر شانه زياد است. اينجا شايعترين آنها ذکر ميشود:
وقتي اولين دررفتگي رخ مي دهد هر چه سن بيمار کمتر باشد احتمال دررفتگي بعدي بيشتر است، مثلاً اگر بيمار زير 20 سال باشد اين احتمال حتي به 90 درصد هم مي رسد.
اگر بيمار پس از دررفتگي اول که جا اندازي مي شود بيحرکتي (استفاده ازآويز گردن) را به درستي و به مدت کافي ادامه ندهد باز هم احتمال دررفتگي بعدي را افزايش مي دهد.
اگر دررفتگي اول به درست و توسط پزشک جااندازي نشده باشد، مثلاً توسط شکسته بند محلي و يا مربي ورزشي در زمين ورزش و بدون داروهاي مخصوص (داروهاي بيهوشي شامل ضد درد، شل کننده عضلاني و...) جااندازي شده باشد باز هم اين احتمال بيشتر مي شود. دررفتگيهاي بعدي هم اگر درست و اصولي و توسط پزشک درمان نشوند احتمال دررفتگيهاي بعد از آنرا افزايش مي دهند و ضمناً به عناصر اصلي و مهم شانه آسيب زده وموفقيت عمل جراحي را هم کم مي کنند.
اگر بيمار شلي رباطهاي بدن داشته باشد احتمال دررفتگي مکرر شانه بيشتر مي شود. شلي رباطي حالتي تقريباً طبيعي است که باعث مي شود مفاصل بدن دامنه حرکتي بيشتري داشته باشند. بدن اين افراد انعطاف پذيري بيشتري دارد؛ مثلاً انگشتان يا آرنج آنها زيادي به عقب خم مي شود. اين انعطاف پذيري باعث مي شود که در ورزشهايي مثل ژيمناستيک موفق تر باشند، ولي از طرف ديگر مفاصل آنها بخصوص مفصل شانه بيشتر آسيب مي بيند، مثلاً دررفتگي شانه در آنها شايعتر است.
دررفتگي مفصل شانه ممکنست با عوارضي همراه شود. اين عوارض گاه همراه با دررفتگي بوده و گاه از عوارض ديررس هستند. ازمهمترين اين عوارض ميتوان به شکستگي هاي همراه دررفتگي اشاره کرد، اين شکستگي ها ميتواند در سر استخوان بازو و يا در حفره مفصلي کتف باشند.
از عوارضي که ميتوانند در دررفتگي قدامي ايجاد شوند و معمولاً بعد از جاانداختن خود را نشان دهند ميتوان به کندگي حلقه غضروفي دور مفصلي اشاره کرد اين عارضه را ضايعه بانکارت مينامند. همينطور چال افتادگي و کندگي خلفي سر استخوان بازو که بنام ضايعه هيل-ساکسناميده ميشود. اين ضايعات ميتوانند درنهايت به عارضه مهمتري از عوارض ديررس دررفتگي شانه يعني دررفتگي مکرر شانه منجر شوند.دررفتگي مفصل شانه همچنين ممکن است عصب يا شريان آگزيلاري را آسيب بزند. همچنين احتمال آسيب به براکيال پلکسوس وجود دارد.
اگر شانه در برود چه بار اول باشد و چه بارها تکرار شده باشد بايد توسط پزشک و ترجيحاً با بيهوشي عمومي و شلي کامل عضلاني جااندازي شود که آسيب بيشتري به شانه وارد نشود.پس از جااندازي، اگر شانه بيش از يک بار دررفته باشد يعني دررفتگي مکرر باشد، تنها درمان جراحي است مگر در شرايط خاصي که جراحي براي بيمار مفيد نباشد. مثلاً شلي ليگاماني بسيار شديد و در شرايط ويژه اي باشد که ابتدا درمان غير جراحي و طولاني مدت شود و اگر پاسخ نگرفت باز هم جراحي مي شود؛ يا مثلاً بيمار مشکلات روحي و رواني خاصي داشته باشد که پزشک احساس کند از جراحي سودي حاصل نمي شود. شايعترين عمل جراحي که براي درمان دررفتگي مکرر مفصل شانه بکار ميرود عمل بنکارت است که در آن ضايعه بنکارت يعني کپسول مفصلي و لابروم که از قدام لبه گلنوئيد کنده شده است مجددا به سر جاي خود بخيه ميشود. امروزه اين عمل جراحي را بيشتر بصورت بسته و با استفاده از آرتروسکوپ انجام مي دهند.عمل جراحي آرتروسکوپي براي معالجه دررفتگي مکرر شانه عملي پيشرفته و با موفقيت بالا و عوارض بسيار کم است اما گاهي اوقات جراح شانه بسته به شرايط بيمار تصميم به عمل جراحي باز شانه ميگيرد .
علامتهاي عمده آن عبارتند از درد شديد در ناحيه شانه و بازو همراه با اسپاسم عضلات آن منطقه و محدوديت حرکتي در مفصل شانه. علائم ديگري نيز وجود دارند مثل از بين رفتن حالت گردي شانه که در نگاه دقيق ميتوان مشاهده کرد. بيمار بازو را در حالت ثابت چرخش به خارجنگه داشته است. علاوه بر معاينه اندام مبتلا از نظر سطح حسي و حرکتي عضو و همچنين نبضهاي محيطي، بايستي معاينه عمومي بيمار ضربه ديده و تصادفي نيز انجام شود.
گاهي نيمه دررفتگي رخ مي دهد .پس از تکرار دررفتگي ممکن است بيمار در حالت استراحت هم احساس درد کند. معمولاً بيماران مي ترسند که دستشان را کامل بالا ببرند.
اقدامات پيشگيرانه شامل کشش و تقويت عضلات شانه براي تمام کساني که سابقه دررفتگي اين مفصل را دارند يا به سبب شغلشان در معرض خطر بالاتري هستند توصيه ميشود. مايو کلينيک به عنوان يک مرکز معتبر علمي-تخصصي در اين زمينه پيشنهاد ميکند: