در اين بيماري سلول‌هاي سرطاني در داخل بافت روده شروع به تکثير مي‌کنند. اگر چه اين سرطان از جمله معمول‌ترين سرطان‌هاي بشر به‌حساب‌مي‌آيد اما به‌دليل بهبود روش‌هاي غربالگري و تشخيصي، تعداد موارد جديد اين بيماري و مرگ ناشي از آن به‌طور قابل ملاحظه‌اي کاهش يافته‌است. اين بيماري در هر سني بروز مي‌يابد اما ميزان بروز در سن بالاي 50 سال بيشتر است. زماني‌که در مراحل اوليه تشخيص داده‌مي‌شود، اين سرطان درمان‌پذير است، اما تشخيص آن در اين مراحل هيچ‌گونه علامتي ندارد. روده بزرگ بخشي از سيستم گوارشي مي‌باشد. روده باريک از انتهاي معده شروع و به روده بزرگ ختم مي‌شود و سپس روده بزرگ نيز از آنجا تا محل مقعد ادامه‌مي‌يابد. روده بزرگ شامل دو بخش است: بخش اول کولون ناميده مي‌شود که حدود 180 سانتي‌متر طول دارد. بخش دوم راست روده است که طول آن به 15 تا 25 سانتي‌متر مي‌رسد.

عوامل زير ممکن است شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را در فرد افزايش دهد:

• سن: اکثر افراد مبتلا به اين بيماري سن بالاي 50 سال دارند، اما ممکن است اين بيماري در هر سني اتفاق بيفتد.
• رژيم غذايي: بين اين بيماري و رژيم غذايي پرچربي و پرانرژي و کم فيبر و مصرف کم ميوه و سبزي، رابط? مستقيم وجوددارد.
• پوليپ‌ها: اين بيماري به‌صورت رشد توده‌هاي خوش ‌خيم در جدار روده تعريف مي‌شود. به‌نظرمي‌رسد که در اين ساختار شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ افزايش‌يابد.
• تاريخچ? شخصي: احتمال ابتلا به اين بيماري در افرادي که قبلاً سرطان‌هاي روده بزرگ داشته‌اند و خانم‌هايي که مبتلا به سرطان تخمدان، رحم، يا پستان بوده‌اند بيشتر است. در حال حاضر در بعضي از موارد اين سرطان، ژن‌هاي مسئول، شناسايي شده‌اند. لذا قبل از بروز سرطان، چنين افرادي را از نظر حامل‌ژن‌بودن، مورد بررسي قرارمي‌دهند.
• طبق گفته پزشکان افرادي که نزديکاني مثل پدرو مادر و خواهر و برادرشان به اين نوع از سرطان مبتلا شده‌اند، خصوصاً اگر زير 50 سال بوده باشد، بايد خود را تحت نظر پزشک متخصص قرار دهند تا از احتمال انتقال وراثتي اين سرطان آگاه شوند و پيشگيري نمايند.
• کوليت اولسروز: در اين بيماري پوشش جدار روده بزرگ دچار التهاب شده‌است. افراد مبتلا به اين بيماري احتمال بيشتري در ابتلا به سرطان کولورکتال دارند.

چاقي، مصرف الکل، استفاده از مواد مخدر ساير عوامل خطر شناخته شده هستند. آسپرين براي پيشگيري پوليپ‌هاي آدنوماتوز روده بزرگ و راست روده، در افرادي با سابقة اين ضايعات مؤثر است. مصرف زياد گوشت‌هاي چرب، غذاهاي خيلي چرب، غذاهاي سرخ‌کرده، چاقي و اضافه وزن نيز در اين رديف مي گنجند.

پيش‌آگهي و درمان سرطان روده، به شرايط سلامت عمومي و مرحله بيماري (اينکه سلول‌هاي سرطاني فقط بافت پوششي روده را درگير کرده‌است يا تمامي جدار آن را) فرد بيمار بستگي دارد. بعد از درمان آزمايش خون، جهت اندازه گيري آنتي ژن CEA در خون و عکس‌برداري، جهت تشخيص وضعيت سرطان (عود کرده است يا خير) انجام مي‌شود. عوارض جانبي جراحي به محل تومور و نوع جراحي بستگي دارد. معمولاً در چند روز اول بعد از جراحي، بيمار احساس ناراحتي دارد ولي معمولاً درد با دارو قابل کنترل است. مدت زمان بهبود بعد از عمل جراحي در بيماران، متفاوت است.

عود سرطان به معناي برگشت دوبار? آن بعد از درمان مي‌باشد. ممکن است عود سرطان، در روده بزرگ يا ساير قسمت‌هاي بدن نظير کبد يا ريه رخ دهد. اگر عود به‌صورت درگيري تنها يک ناحيه از بدن باشد بايد جراحي انجام شود، اما در صورت درگيري بيش از يک ناحيه و انتشار سرطان در قسمت‌هاي مختلف بدن ممکن است از روش‌هاي ديگري نظير شيمي‌درماني يا راديوتراپي استفاده شود.

به‌طور کلي سه روش درماني جهت درمان سرطان روده بزرگ وجوددارد که شامل جراحي، پرتودرماني و شيمي‌درماني است. روش درماني ديگري وجوددارد که در آن از روش‌هاي بيولوژي استفاده مي‌شود. البته استفاده از اين روش‌ها در حد مطالعات باليني است.

• جراحي: جراحي شايع‌ترين روش درماني در تمامي مراحل سرطان به‌حساب‌مي‌آيد. اين روش به طرق مختلف انجام مي‌شود و براساس نظر پزشک و مرحل? سرطان، روش‌هاي جراحي متفاوت است.
• پرتودرماني: در اين روش از اشعه X با انرژي بالا براي کشتن سلول‌هاي سرطاني و کوچک‌نمودن اندازه تومور استفاده مي‌شود. توليد اشعه مي‌تواند خارج از بدن، توسط ماشين‌هاي خاص يا داخل بدن، از طريق مواد توليدکننده اشعه، صورت‌گيرد. پرتودرماني به‌تنهايي يا همراه با جراحي و شيمي‌درماني انجام‌مي‌شود.
• عوارض جانبي پرتودرماني: شايع‌ترين عوارض جانبي پرتودرماني خستگي، واکنش پوستي در محل برخورد اشعه با پوست و کاهش اشتها مي‌باشد. هم‌چنين ممکن است اين روش منجر به کاهش گلبول‌هاي سفيدخون شود. در بسياري از موارد اين عوارض دائمي نيستند و قابل کنترل و درمان‌اند.
• شيمي‌درماني: در اين روش، از داروها جهت کشتن سلول‌هاي سرطاني استفاده مي‌شود. داروهاي ضد سرطاني اکثراً به فرم تزريق داخلي در بدن يا داخل عضلات و برخي به فرم خوارکي استفاده مي‌شود. شيمي‌درماني يک روش درماني سيستميک به‌حساب‌مي‌آيد به اين معنا که دارو از طريق جريان خون به قسمت‌هاي مختلف بدن مي‌رود تا سلول‌هاي سرطاني را بکشد. در اين روش داروها به صورت دوره‌اي تجويز مي‌شوند؛ يعني دوره درماني با يک دوره استراحت ادامه‌مي‌يابد و بعد از آن، از ابتدا دوره درماني شروع مي‌شود. درصورتي‌که سلول‌هاي سرطاني، کبد را درگير کرده باشند، مي‌توان دارو را مستقيماً به شريان‌هاي تغذيه‌کننده کبد تزريق نمود.

بعد از آن‌که جراح تمامي سلول‌ها و بافت سرطاني را از طريق جراحي برداشت، يک دوره شيمي‌درماني نيز داده‌مي‌شود تا سلول‌هاي سرطاني باقي‌مانده نيز، در صورت وجود از بين بروند. عوارض جانبي شيمي‌درماني: داروهاي شيمي‌درماني معمولاً سلول‌هاي با سرعت تکثير بالا را مورد هدف قرارمي‌دهند. ازآن‌جايي‌که در بدن علاوه بر سلول‌هاي سرطاني بافت‌هايي نظير سلول‌هاي خوني، بافت پوششي سيستم گوارشي و سلول‌هاي فوليکول مو نيز از سرعت تکثير بالايي برخوردار هستند، لذا ممکن است اين بافت‌ها نيز مورد هدف داروهاي شيمي‌درماني قراربگيرد. در نتيجه از جمله عوارض جانبي مي‌توان به عفونت، خستگي، ريزش موي موقتي، زخم‌هاي دهاني و غيره اشاره‌کرد. گاهش کلي سلول‌هاي خوني، از جمله مهم‌ترين عوارض جانبي داروهاي شيمي‌درماني است. ازآنجايي‌که داروهاي شيمي‌درماني، مغز استخوان را به شدت تحت تأثير قرارمي‌دهد، ممکن است کم خوني (به‌صورت کاهش انرژي انجام کارها)، کاهش پلاکت‌هاي خوني (به‌صورت خون‌ريزي) و کاهش گلبول‌هاي سفيد (به‌صورت افزايش استعداد ابتلا به عفونت‌ها) ايجادشود. معمولاً هم? کساني که از اين روش درماني استفاده مي‌کنند به تمامي اين علائم مبتلا نمي‌شوند. هم‌چنين در طي دوره استراحت و بعد از قطع درمان تمامي اين علائم برطرف مي‌شوند.

علائم اين بيماري ممکن است شبيه به ساير علائم نظير عفونتها، تب، بواسير و بيماري‌هاي التهابي روده باشد. بنابراين مراجعه به پزشک به منظور ارزيابي بهتر، لازم و ضروري مي‌باشد؛ چراکه در مراحل اوليه، اين بيماري قابل درمان است.

از جمله نشانه‌هايي که مراجعه به پزشک را ضروري مي‌کند مي‌توان موارد زير را نام‌برد:

• وجود هرگونه تغيير در عادات دفعي روده نظير اسهال، يبوست يا کاهش قطر مدفوع در صورتي که بيش از يک روز طول بکشد و علت آن نامعلوم باشد.
• خون‌ريزي از راست‌روده يا وجود خون در مدفوع، چه قابل رؤيت باشد چه با انجام آزمايش معلوم شود.
• دردهاي قولنجي معده
• استفراغ
• ضعف و خستگي
• يرقان و زردي پوست يا سفيدي چشم

در بعضي از موارد ممکن است فرد مبتلا به سرطان باشد اما هيچ‌گونه علامتي نداشته باشد، بنابراين غربالگري در افراد پرخطر مثل افراد بالاي 50 سال ضروري مي‌باشد.

• آزمايش خون مخفي در مدفوع