• RBC

RBC مخفف کلمه سلول قرمز خون است. اين سلول هاي قرمز يا همان گلبول هاي قرمز، در واقع اصلي ترين قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود اين رنگ قرمز به دليل وجود مادهاي به نام هموگلوبين است که کمک مي کند گلبول قرمز، اصلي ترين وظيفه خود يعني حمل و نقل اکسيژن و دياکسيدکربن را انجام دهد. به طور خلاصه مي شود گفت گلبولهاي قرمز وسيله حمل و نقل اکسيژن از ريه به بقيه سلول هاي بدن هستند.مقادير طبيعي: بين 7/4 تا 1/6 ميليون در هر ميکروليتر خون. اين عدد براي خانم ها مقداري کمتر و در کودکان مقداري بيشتر است.

• نکات مربوط به آزمايش RBC

1- گلبول قرمز به طور طبيعي بعد از توليد در مغز استخوان 120 روز در خون زندگي ميکند و در آخر عمر خود خرد مي شود و به عناصر سازندهاش تبديل ميشود.

2- مقدار RBC ها در طي بارداري به طور طبيعي کمي کمتر نشان داده مي شود چون حجم مايع خون افزايش پيدا کرده است.

3- عدد RBC در واقع مقدار دقيق گلبولهاي قرمز در 1ميلي ليتر خون محيطي است.

4- بسته به آزمايشگاه و نوع کيت مورد استفاده، ممکن است مقياس شمارش اين سلول فرق کند.

5- خوردن داروهايي مثل کلرامفنيکل هم باعث کاهش RBC مي شود.

• HCT

هموتوکريت يا HCT هم يکي از مقادير اندازه گيري گلبول قرمز است. به طور کلي »هم« به معني آهن است و هر جا در هر کلمهاي آمد حتما آن کلمه ارتباطي با گلبول قرمز دارد. هماتوکريت درصدي از حجم کلي خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازهگيري قسمت قرمز رسوب خون در لوله آزمايش نسبت به کل ارتفاع خون اندازهگيري مي شود. به خاطر بيماريها و شرايط مختلفي که مي توانند اندازه گيري RBC و Hgb را با اشکال مواجه کنند، HCT هم اندازه گيري مي شود تا به طور مستقيم نشان دهنده اندازه هموگلوبين و گلبول قرمز در خون باشد. اين عدد معمولا با درصد نشان داده مي شود. مقادير طبيعي: اعداد بين 42 تا 52 درصد براي آقايان و 37 تا 47 درصد براي خانمها نرمال به حساب مي آيد. در خانم هاي باردار درصد بالاتر از 33 طبيعي است.

محدوده خطر: HCT بالاتر از 60 درصد و پايينتر از 15 درصد بايد باعث نگراني پزشک شود.

• نکات مربوط به آزمايش HTC

1- بيماري هايي که باعث به وجود آمدن شکلهاي غيرطبيعي گلبول قرمز ميشوند (مثل بيماري گلبول قرمز داسيشکل) مقدار HCT را تغيير مي دهند.

2- وقتي مقدار گلبول سفيد به شدت بالا باشد بر مقدار HCT موثر است.

3- در صورت طبيعي بودن اندازه هاي گلبول قرمز، مقدار هماتوکريت 3 برابر هموگلوبين است.

4- هماتوکريت را نبايد بلافاصله بعد از خونريزي شديد اندازهگيري کرد.

• WBC

اين سه حرف مخفف »سلول هاي سفيدخون« و نشاندهنده گلبولهاي سفيد است. اندازه گيري مقدار گلبولهاي سفيد خون يکي از روش هاي اصلي تعيين وجود عفونت در بدن است چون اين سلولها که جزو سيستم دفاعي بدن هستند در شرايط بيماريهاي عفوني و غيرعفوني واکنش هاي مختلفي از خود نشان ميدهند.

شمارش WBCها دو جزء دارد. يکي مقدار کلي گلبولهاي سفيد در يک ميلي ليتر خون و جزء ديگر شمارش جزء به جزء اين سلول ها چون گلبول سفيد خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زياد شدن هر کدام از اين انواع معني خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوي CBC به معني آزمايش خون نوشته مي شود درخواست براي شمارش همين انواع مختلف گلبول سفيد است.مقادير طبيعي: در بزرگسالان و بچه هاي بالاتر از 2 سال مقدار گلبول سفيد بين 5 تا 10 هزار در هر ميليليتر خون طبيعي است.

محدوده خطر: WBC کمتر از 2500 و بيشتر از 30000 هر کدام نشان دهنده بيماري هايي هستند که ميتوانند گاهي خطرناک باشند.

• نکات مربوط به آزمايش WBC

1- عمل اصلي گلبو ل سفيد مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجي و مزاحم است و در مواقع آلرژ ي ها هم اين سلولها مسوول بروز واکنش هستند.

2- تغيير هر کدام از انواع WBC معني خاص خود را دارد و ممکن است نشان دهنده عفونت با ميکروب، ويروس و يا حتي استرس باشد.

3- فعاليت شديد بدني و ورزش سنگين هم براي مدتي باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون مي شود. بارداري و زايمان هم اين مقدار را افزايش مي دهند.

• Hgb

Hgb در برگههاي آزمايش مختلف ممکن است به صورتهاي مختلفHg، HGB، يا Hgb نوشته شود. هم اينها مخفف کلمه هموگلوبين، يکي از عناصر اصلي تشکيل دهنده گلبول قرمز است. اين ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسيد آمينه تشکيل شده و جايگاههاي مختلفي براي ترکيب با اکسيژن دارد. هموگلوبين در جايي که اکسيژن زياد وجود دارد با آن ترکيب ميشود و در محيط کم اکسيژن آن را آزاد ميکند.اندازه گيري مقدارکلي هموگلوبين در واقع نوعي نشان هنده تعداد گلبول هاي قرمز است.مقادير اصلي: مقدار طبيعي براي آقايان بين 14 تا 18 گرم در هر دسي ليتر است و براي خانمها مقادير بين 12 تا 16 گرم در هر دسيليتر طبيعي محسوب ميشود.

محدوده خطر: هموگلوبين زير 5 و بالاي 20 مقادير بحراني به حساب مي آيند و حتما نيازمند رسيدگي فوري هستند.

• نکات مربوط به آزمايش Hgb

1-مقدار Hgb در بارداري کاهش مي يابد چون با اينکه خون سازي کمي بيشتر شده است اما حجم مايع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلي هموگلوبين در هر دسيليتر آن کاهش مييابد.

2-زندگي در ارتفاع هم به خاطر نياز بيشتر بدن به اکسيژن و کمبود اکسيژن محيط باعث توليد بيشتر هموگلوبين مي شود.

3- در طحال اغلب سلول هاي پيرخون تخريب مي شوند. بزرگ شدن طحال يعني تخريب بيشتر سلول ها و به همين دليل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ مي دهد.

• Plt

پلاکت ها، اجزاي کوچک ديسک شکلي هستند که در خون وجود دارند و از بقيه سلو ل هاي خوني بسيار کوچک ترند. اين ساختارها حاوي آنزيم هايي هستند که باعث انعقاد خون مي شوند و وظيفه اصلي آنها جلوگيري از خون ريزي و خارج شدن گلبول قرمز از داخل رگ است.

Plt نشان دهنده تعداد پلاکتها در هر ميلي ليتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگ ترين عدد برگه آزمايش خون است.

به غير از کنترل سيستم انعقادي خون، از ميزان پلاکت براي بررسي روند بهبود نارسايي مغز استخوان و بيماري هاي خوني هم استفاده ميشود.مقادير طبيعي: پلاکت بين 150 هزار تا 400 هزار در هر ميلي مترمکعب خون براي بزرگسالان طبيعي است. در نوزادان اين مقدار کمي بيشتر است.

محدوده خطر: پلاکت زير 50 هزار يا بيشتر از يک ميليون کاملا غيرطبيعي است و نيازمند توجه ويژه است.

• نکات مربوط به آزمايش Plt

1-ورزش شديد و قدرتي باعث افزايش ميزان پلاکت ميشود. در هنگام قاعدگي مقدار پلاکت کمي کاهش پيدا ميکند.

2- قرصهاي ضدبارداري باعث بالا رفتن مقدار پلاکت مي شوند. در حالي که استامينوفن پلاکت را کاهش ميدهد. صبح آزمايش خون بدهيد