افزايش غير طبيعي دفعات اجابت مزاج که معمولا با تغيير در قوام و حجم مدفوع همراه است، اسهال ناميده مي‌شود که مي‌تواند به دو صورت حاد يا مزمن بروز کند.

اسهال مي‌تواند در اثر ابتلا به عفونت هاي ميکروبي، بيماري ها (نظيرالتهاب‌هاي روده‌اي و ايدز)، ناسازگاري هاي غذايي، حساسيت به الکل يامسموميت ها بروز نمايد.

از بين رفتن آب و املاح بدن و شوک و نهايتا مرگ.

جايگزيني آب از دست رفته براي افراد مبتلا به اسهال، خصوصا در اطفال، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. در اين گونه موارد مي‌توان با نوشيدن انواع مايعات و يا استفاده از محلول هاي خوراکي نظير ORS (او آر اس)، آب و املاح از دست رفته را جبران کرد. در صورت عدم دسترسي به پودر بسته بندي شده ORS ، مي‌توان از دستور زير براي تهيه آن استفاده کرد:

1. دو قاشق مرباخوري شکر
2. يک قاشق چايخوري نمک
3. نصف قاشق چايخوري جوش شيرين
4. چهار ليوان آب جوشيده سرد شده و يا آب ميوه

تمامي مواد بالا را با هم مخلوط کرده و در پارچ بريزيد و در يخچال قرار دهيد تا خنک شود، به خصوص براي بچه ها حتما خنک کنيد تا بتواند آن را بخورد.

روش هاي غيردارويي براي درمان اسهال

اسهال و استفراغ در اکثر موارد خود به خود بهبود مي ‌يابند. اما لازم است همزمان با اين بيماري، آب و املاح از دست رفته ي بدن جبران شود. خوردن مايعات، بهترين روش جايگزيني آب از دست رفته بدن است.

بنابراين لازم است فرد در حد تحمل و در فواصل معين از مايعات استفاده کند. در مجموع بهترين اقدام در مورد اسهال و استفراغ، جبران املاح از دست رفته ي بدن است.

ضمنا در مورد شيرخواراني که از شير مادر تغذيه مي‌کنند، به هيچ عنوان نبايد شير مادر را قطع نمود، اما براي کودکاني که باشير خشک تغذيه مي‌شوند، طبق تجويز پزشک نوع مناسب‌تري از شيرخشک توصيه مي‌شود.

روش هاي ديگر عبارتند از : استراحت، رژيم غذايي مناسب (مصرف مايعات، غذاهاي کم حجم، ولي مقوي و پرهيز از مصرف سبزيجات و ميوه‌جات خام) و خودداري از مصرف مواد ملين مثل آلو.

‌اصولا اسهال خفيفي که با ساير علائم مانند تب، دفع خون و …همراه نباشد، خودبخود بهبود مي‌يابد، اما در صورتي که حالت آزاردهنده‌اي به خود بگيرد، مي‌توان از فرآورده‌هاي ضد اسهال بهره گرفت. اين فرآورده‌ها نيز تنها در درمان شرايط موقت و گذرا توصيه مي‌شوند.

‌در صورتي که اسهال بيش از دو روز به طول بيانجامد، يا با تب بالا و از دست دادن پنج درصد کل آب بدن يا دفع خون همراه شود، هرگز خوددرماني نکنيد و فورا به پزشک مراجعه کنيد. ممکن است اسهال باعث از دست دادن مقدار زيادي از آب و املاح بدن شود. در اين شرايط، دهان خشک شده و چشم ها گود مي‌افتند. ضعف، کاهش ميزان دفع ادرار و سرگيجه نيز از علائم ديگر اين عارضه هستند.

براي تهيه غذا يا خوراندن آن ،از ظروف تميز و بهداشتي استفاده کنيد .

استفاده از توالت بهداشتي

ورود ميکروب موجود در مدفوع به دهان ، باعث اسهال مي شود، بنابراين يکي از اقدامات براي پيشگيري از انتشار ميکروب ، استفاده از توالت بهداشتي است . استفاده از آب آلوده ، باعث اسهال ميشود .خانواده هايي که از آب بهداشتي سالم استفاده مي کنند کمتر دچار بيماري مي شوند. آب لوله کشي سالمترين آب آشاميدني است .در صورتي که به آب آشاميدني دسترسي نداريد، ميتوانيد با جوشاندن آباز ابتلا به اسهال پيشگيري کنيد .

دفع صحيح زباله

ميکروبها توسط مگس پخش مي شوند.پس مانده هاي غذا ،اشغال،ميوه و سبزي هاي مانده محيط مناسبي براي تجمع مگس ها هستند. زباله هاي خانگي را بايد در پلاستيک مخصوص زباله جمع آوري و حمل کرد.