بسياري از مردم از اينکه به يک فرد فراموشکار تبديل شوند، احساس نگراني مي کنند. مغز ما نيز با افزايش سن همانند بقيه اعضاي بدنمان دچار تغييراتي مي شود که بخشي از اين تغييرات طبيعي است و يک بيماري محسوب نمي شود. برخي از افراد با افزايش سن، متوجه  مشکلاتي در به ياد آوردن بعضي چيزها، گيجي و ديگر تغييرات عمده در فعاليتهاي ذهنيشان مي شوندکه ديگر اين تغييرات عمده ناشي از افزايش سن نيست و بايد به بيماري آلزايمر شک کرد. بسياري از شرايط و بيماري ها نيز مي توانند کاهش حافظه و عملکرد ذهني مختل ايجاد کنند، که در اين موارد  علائم ممکن است با درمان علت زمينه اي  بهبود کامل يابند.

برخي از علل مشکلات حافظه عبارتند از:

§         افسردگي

§         عوارض جانبي داروها

§         استفاده از الکل

§         رژيم غذايي نامناسب

§         کمبود برخي ويتامين ها

§         عفونت هاي خاص

§         بيماري آلزايمر و  انواع ديگر دمانس (زوال عقل)

 هر فردي که تجربه مشکلات حافظه قابل توجهي دارد بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. تشخيص زودهنگام به طور چشمگيري در درمان و روش مداخله و همچنين  بهبود کيفيت زندگي فرد نقش به سزايي ايفا مي کند.

در ادامه در يک جدول،  تفاوت هاي  فرد مبتلا به آلزايمر و يک فرد با تغييرات حافظه طبيعي به دنبال افزايش سن را بررسي مي کنيم.

ده علامت خطر بيماري آلزايمر

 

کاهش حافظه در صورتي که باعث ايجاد اختلال در زندگي روزمره فرد شود، را نمي توان به عنوان يک تغيير طبيعي به دنبال افزايش سن تلقي کرد. با توجه به اينکه، معيارهاي واضحي براي جداکردن تغييرات طبيعي ناشي از سن و  يا يک بيماري جدي مثل آلزايمر وجود ندارد، بهتر است با مشاهده برخي علائم و کاهش توانايي هاي يک فرد، با مراجعه به پزشک بررسي هاي بيشتري را انجام داد. دراين قسمت، ده علامت هشداردهنده و مهم آلزايمر که بايد آن ها را جدي تلقي کرد، آورده شده است.

1)   کاهش حافظه

فراموش کردن آموخته هاي جديد بيمار و اتفاقات با فاصله زماني اندک، يکي از شايع ترين علائم  اوليه ابتلا به آلزايمر است. بيمار بيشتر فراموش مي کند و توانايي به ياد آوردن  اطلاعات را از دست مي دهد. در کاهش حافظه طبيعي به دنبال افزايش سن، فرد بعضي اوقات و گهگاه اسم ها، برنامه ها و قرار هاي ملاقاتش با ديگران را فراموش مي کند.

2)   مشکل در انجام کارهاي روزمره

افراد مبتلا به آلزايمر، اغلب اوقات در انجام کارهاي روزمره خود که در گذشته آن ها را به راحتي انجام مي دادند، دچار مشکل مي شوند. بيشتر مشکل اين افراد در کارهايي است که بايد به صورت مرحله به مرحله انجام گيرند. براي مثال در پخت و پز و يا طي کردن يک مسير در داخل شهر و استفاده از وسايل حمل و نقل عمومي مثل مترو و اتوبوس دچار مشکل مي شوند. اينکه فردي گاهي اوقات فراموش کند که براي انجام چه کاري وارد يک اتاق شده است و يا قصد گفتن چه جمله اي را در يک جمع دارد، تغييري طبيعي به دنبال افزايش سن است.

3)   مشکلات گفتاري

افراد مبتلا به آلزايمر، خيلي از اوقات کلمات ساده اي را فراموش مي کنند کلمات نامرتبط را به جاي آن ها جايگزين مي کنند، به دنبال آن، فهم صحبت کردن و يا دست نوشته هاي آنها براي ديگران دشوار مي شود. براي مثال ممکن است فرد وقتي به دنبال مسواکش مي گردد، به جاي مسواک، بگويد به من آن چيزي را که براي دندان هايم است را بدهيد. اينکه گاهي اوقات در يافتن يک کلمه که اغلب آن کلمه هم خيلي ساده نيست فرد دچار مشکل شود، در افراد مسن طبيعي تلقي مي شود.

4)   اشکال در موقعيت يابي نسبت به زمان و مکان

بيماران مبتلا به آلزايمر، ممکن است مکاني که در آن حضور دارند را فراموش کنند، گم شوند، فراموش کنند چگونه به يک مکان آمده اند و يا مسير بازگشت به منزل را به ياد نياورند. گاهي اوقات فراموش کردن اينکه امروز چه روزي از هفته است و يا به ياد نياوردن اينکه فرد قصد رفتن به چه مکاني را دارد ، با توجه به افزايش سن طبيعي است.

      5)   قضاوت ضعيف يا مختل

گاهي اوقات افراد داراي آلزايمر، غير متناسب با شرايط محيط لباس مي پوشند و يا در مسائل مالي دچار اشتباه مي شوند. براي مثال، در فصل سرما کم لباس مي پوشند و يا برعکس و يا در يک جمع رسمي از لباس هاي غير رسمي و غير متعارف بپوشد. بيمار ممکن است ولخرجي کند و يا در خريد از يک فروشگاه افراط کند. اين موارد مي تواند ناشي از مختل شدن قضاوت فرد باشند. تصميم گيري هاي مشکوک و يا قابل بحث در برخي موارد توسط افراد مسن تا حدودي مي تواند طبيعي تلقي شود.

6)   مشکلاتي در  تفکر انتزاعي

تفکر انتزاعي بر خلاف تفکر عيني نيازي به محرکات محيطي ندارد. تفکر انتزاعي سطح عالي تفکر در انسان است که از حدود 12 سالگي ايجاد مي شود. تفکر انتزاعي يعني توانايي استنباط و درک مفاهيم از موقعيت هاي کلي. افراد مبتلا به آلزايمر در اين نوع تفکر دچار مشکل مي شوند و ممکن است  براي مثال در درک مفهوم  ضرب المثل ها و يا در محاسبات رياضي و کارکردن با اعداد دچار مشکل شوند.  اينکه فردي مسن در نوشتن مبالغ سنگين و يا در کار کردن با دسته چک که قبلا با آن مشکلي نداشته است، دچار اشکال شود با توجه با کهولت سن طبيعي است.

        7)   قرار دادن وسايل در جاي نامناسب

بيمار مبتلا به آلزايمر ممکن است، وسايل را در مکان هايي غير معمول قرار دهد. براي مثال، ممکن است ساعت را در يخچال قرار دهد. البته، قرار دادن دسته کليد و يا کيف پول آن هم به طور موقت در يک جاي غير معمول، طبيعي تلقي مي شود.

8)   تغييرات خلق وخو و رفتار

افراد مبتلا به آلزايمر ممکن است نوسان هاي سريع  در خلق و رفتار داشته باشند، براي مثال بيمار بدون هيچ دليل واضحي، در حالت آرامش، گريه مي کند و يا خشمگين مي شود. اينکه کسي گهگاهي احساس افسردگي کند و يا خلق و خويش دچار تغيير شود،  امري طبيعي است.

9)   تغيير در  شخصيت

شخصيت بيمار مبتلا به آلزايمر به صورت چشمگيري تغيير مي کند. ممکن است بيمار بدبين، مشکوک و يا به طور افراطي  وابسته به يکي از اعضاي خانواده شود. شخصيت و ارتباط افراد با ديگران با افزايش سن، تا حدودي تغيير مي کند، که اين تغييرات  طبيعي است.

10)                    از دست دادن ابتکار عمل

فرد مبتلا به بيماري آلزايمر ممکن است بسيار منفعل شود، ساعت ها در مقابل تلويزيون نشسته، بيشتر ازحد معمول بخوابد و به طور کلي مايل به انجام فعاليت هاي معمول نباشد. گاهي احساس خستگي از کار و يا تعهدات اجتماعي در سنين بالا طبيعي است.

شيوع ابتلا به آلزايمر در افراد زير 65 سال کمتر از يک‌درصد است. در سن 65 سالگي به 5 تا 10 درصد مي‌رسد و به سرعت با افزايش سن، شيوع آن بالا مي‌رود و به 30 تا 40 درصد در افراد 85 ساله و مسن‌تر مي‌رسد. زمان متوسط از شروع علائم تا مرگ حدودا 10 سال ولي بين 4 تا 16 سال متغير است. اميد به زندگي در زنان بيشتر از مردان است. بروز بيماري بعد از 85 سالگي در زنان بيشتر است. اگر بيماري آلزايمر در خانواده‌اي وجود داشته باشد، زناني که نسبت فاميلي درجه يک با فرد بيمار دارند بيشتر از مردان در معرض ابتلا خواهند بود.